شنیدن زبان انگلیسی ؛ عکس‌العمل یا ادراک؟
هدف نهایی از زبان‌آموزی، برقراری و تسهیلِ ارتباطی انسانی است و مهارت شنیدن زبان انگلیسی هم نقشی مهم در برقراری این رابطه ایفا می‌کند. متاسفانه بسیاری از کسانی که به زبان‌آموزی مشغول می‌شوند در طول راه این هدف اصلی را به فراموشی می‌سپارند و همین مسئله ممکن است باعث شود که روی جزئیاتی از زبان بیش از حد تمرکز کنند و دستیابی به این هدف را دشوار نما‌یند؛ مانند صرف انرژی بیش از حد روی جزئیات گرامر و یا افزودن بی‌هدف به حجم واژگان.
شنیدن زبان انگلیسی مهارتی جدانشدنی از زبان‌آموزی است.
شکی نیست که شما نمی‌توانید گرامر زبان را دور بزنید و یا اینکه با بکارگیری نادرست آن خود را زبان‌آموز بدانید. همچنین امکان ندارد که با دانستن تنها تعدادی از واژگان محدود به سطوح بالای زبان انگلیسی برسید. اما مهم است بدانید که نمره ۲۰ گرفتن در گرامر و یا افزایش دامنه واژگان به تنهایی به ایجاد یک رابطه موفقیت آمیز منتهی نمی‌شوند. موقعیت‌های فراوانی را می‌توان برای اثبات این موضوع مثال زد. مانند اینکه حتی برخی اساتید زبان انگلیسی هم در خارج از کلاسِ درس، در بیان منظور خود دچار مشکل می‌شوند و دیگران در ادراک مقصود آن‌ها دچار سوء تفاهم می‌گردند. پس نهایتا چه چیزی باعث تولید یک رابطه مناسب می‌شود؟
معنای اصلی شنیدن زبان انگلیسی
ارتباطات بشری متشکل از صحبت کردن و نوشتن تنها نیست. بلکه شاملِ پاسخِ داده شده به هر یک نیز می‌شود؛ و این یعنی نیاز به شنیدن و خواندن. این دو مهارت، یعنی شنیدن و خواندن، معمولا به عنوان مهارت‌های گذرا و انفعالی مورد توجه قرار می‌گیرند. و به همین خاطر به آن‌ها کم‌توجهی می‌شود. و به اندازه کافی تجزیه و تحلیل نمی‌شوند. مخصوصا «شنیدن» در این میان بسیار مغفول واقع می‌شود.
درست است که شنیدن زبان انگلیسی به معنای فهمیدن کامل و یا درک عمیق نیست. لیکن به این معناست که کلماتِ بیان شده توسط گوینده، در دستگاه گیرنده شما به عنوانِ صداهای معنادار ثبت شده‌اند. در واقع وقتی از شنیدن زبان انگلیسی سخن می‌گوییم منظورمان گوش دادن است. منظور ما از شنیدن زبان انگلیسی چیزی نزدیک به عمیق درک کردن است ولی خود آن نیست.
شنیدن زبان انگلیسی به صورت انفعالی
اگر بخواهیم دقیق‌تر صحبت کنیم، می‌توانیم عملِ شنیدن را به «شنیدنِ انفعالی» و «شنیدنِ فعال» دسته‌بندی کنیم.
وقتی می‌گوییم شنیدن انفعالی، شنیدن بصورت یک عکس‌العمل انجام می‌شود. عکس‌العملی که در قبالِ گفتنِ گوینده رخ می‌دهد. عملی که نیاز به هوشیاری چندانی ندارد و خودکار است. ما برای انجام یک عکس‌العمل توقف و تجزیه و تحلیلی نمی‌کنیم. اگر چیزی شبیهِ این محرک را قبلا تجربه کرده باشیم، عکس‌العمل فعلی ما نیز مشابه گذشته خواهد بود. مثلا اگر محرکی مشابه، احساسی منفی را قبلا در ما برانگیخته باشد، عکس‌العمل کنونی ما نیز منفی خواهد بود.
در جریان شنیدن انفعالی نیز همین جریان برقرار است. با شنیدن کلمات گوینده، پاسخ انفعالی نسبت به گفته‌ها فعال شده و در حقیقت ادامه صحبت گوینده در ذهن شنونده بریده می‌شود. به همین خاطر شنیدنِ انفعالی، عملیاتی مضر برای یادگیری است. چرا که به یک رابطه مؤثر منتهی نمی‌شود. در لابلای عمل‌ها و عکس‌العمل‌ها جایی برای تقابل واقعی ایده‌ها وجود ندارد و چنین روابطی به نابودی مشاغل و گسستنِ رابطه‌های دوستانه و خانوادگی می‌انجامد.
شنیدن زبان انگلیسی به گونه فعال
شیوهای بهتر برایِ شنیدن زبان انگلیسی شنیدارِ فعال است. در این شیوه ما اجازه می‌دهیم که سخنان گوینده جا بیافتند و منعقد شوند. پس از این مرحله است که ما به تحلیل و قضاوت درباره آن‌ها می‌پردازیم. ما صحبت‌های گوینده را صبورانه و با دقت گوش می‌دهیم، و خالی از پیش‌فرض‌هایِ تحمیلی خودمان آن‌ها می‌سنجیم و اجازه می‌دهیم به خودیِ خودشان معنا بدهند. البته طبیعتا در مراحل پایانی تصمیم‌گیری درباره صحبت‌ها، اجازه می‌دهیم که تجربیات گذشته‌مان ما را راهنمایی کنند.
شنیدن فعال، مهارتی لازم برای محیط‌های حرفه‌ای و شخصی است. باید خودمان را عادت بدهیم که واقعا و از ته دل نسبت به رد و بدل کردن ایده‌ها کنجکاو و علاقمند باشیم. تنها در این حالت است که فرد می‌تواند نسبت به ایده‌های جدید و پیشنهادات تازه ذهنی باز داشته باشد. یادآوری می‌کنم که یادگیری یک زبان جدید، عملا پذیرش ایده‌هایی جدید است.
یک شنونده فعال، هم در زندگی شخصی و هم زندگی حرفه‌ای و هم زندگی آموزشی مورد استقبال دیگران قرار می‌گیرد. دوستان به سمت شما جذب می‌شوند چرا که می‌دانند شما نه تنها به چیزی که گفته می‌شود توجه دارید بلکه به معنای آننیز توجه می‌کنید.
در شنیدن زبان انگلیسی فعال و حساس باشید.
در جریان شنیدن زبان انگلیسی از عُرف و آنچه در مناسبات انسانی رایج است کمک بگیرید. شما ممکن است به زبان انگلیسی آنقدری تسلط نداشته باشید که تمامی کلمات گوینده را درک کنید. و یا از محتواهایی صوتی استفاده کنید که سطح آموزشی بالایی دارند. اینجاست که باید از مهارت شنیدار فعال خود کمک بگیرید.
در یک رابطه زنده، گوینده ممکن است حتی کلماتی را به کار ببرد که در آن لحظه بیان کننده منظور واقعی او نیستند؛ و هیجانات ارتباط او را تحت تاثیر قرار داده باشند. دقت شما نسبت به عواطف و احساسات وی باعث می‌شوند شرایط و معنای صحبت او را درک کنید. همچنین این حساسیت به شما کمک می‌کند که پاسخ مناسب وضعیت را ابراز کنید و شرایط را بهبود ببخشید. و در نتیجه بیشتر از آنچه تصور می‌کرده‌اید بیاموزید.
همچنین، خود را بطور مرتب تحلیل کنید. از خودتان بپرسید که آیا شنونده خوبی هستید؟ آیا شما به دقت به محتواهایی که شنونده به سویِ شما ابراز می‌دارد توجه می‌کنید؟ یا اینکه همزمان با شنیدن مشغول فعالیت‌های ذهنی دیگر هستید و به ارتباطی دیگر می‌اندیشید؟ آیا وضعیت جسمی شما و زبان بدن شما موقع شنیدار، نشان‌دهنده یک شنیدن فعال است؟
در نهایت توجه داشته باشید که شنیدن زبان انگلیسی به صورت فعال و هوشمندانه است که به رشد زبانی شما منجر می‌شود. گذشته از اینکه نشان‌دهنده احترام شما برای سخنان گوینده و همینطور وقت خودتان نیز است.