سطوح یادگیری زبان و آشنایی با مهارت‌های هر سطح
آشنایی با سطوح یادگیری زبان در نگاه اول ممکن است چندان مهم به نظر نرسد. و یا بیشتر شبیه آن دسته از اطلاعاتی برسد که به حواشی زبان مربوط هستند تا اصل زبان. هر چه باشد آشنایی با سطوح یادگیری زبان های خارجی اطلاعاتی در مورد گرامر و واژگان این زبان‌ها به ما نمی‌دهد.
اگر با گفتارهای پیشین ما همراه بوده باشید حتما متوجه شده‌اید که یکی از موارد مورد تاکید در یادگیری زبان، اهمیت امور فراآمورشی است. هر چقدر بیشتر درباره یادگیری بدانیم می‌توانیم روند آموختن خودمان را سرعت ببخشیم و در صرف انرژی و هزینه مالی بطور بهینه‌تری عمل کنیم. حال اگر فرض کنیم از بین این امور فراآموزشی مطالبی هستند که اهمیت بیشتری دارند، آشنایی با سطوح یادگیری زبان بطور قطع یکی از این مطالب مهم خواهد بود.
سطوح یادگیری زبان و استانداردهای مختلف
ویژگی مهم یادگیری در مورد سطوح یادگیری زبان این است که شما می‌توانید در هر لحظه از مسیر یادگیری زبانتان، تعیین کنید که کجای راه قرار دارید. کسی که می‌داند دقیقا چقدر از مسیر را طی کرده، واضح است که می‌داند چه مقدار از مسیرباقی‌مانده است. همینطور می‌توانید راه‌های بهتری را برای طی کردن مسیر باقی‌مانده بیابید.
با توجه به اینکه موضوعِ زبان‌آموزی بسیار فراگیر است طبیعی است که برای دسته‌بندی سطوح توانایی در آن نیز استانداردهای مختلفی وجود داشته باشد. این استانداردها عموما توسط مجامع مختلف علمی که صلاحیت اظهار نظر در زمینه آموزش زبان را دارند معرفی شده‌اند.
پیشتر و بطور گذرا به نام استاندارد چارچوب مشترک اروپایی یا CEFR اشاره کردیم که در حال حاضر مطرح‌ترین و رایج‌ترین استاندارد مورد استفاده در دنیاست. در این بخش می‌خواهیم از ساده‌ترین شیوه سطح‌بندی آغاز کنیم و بطور کلی با نحوه دسته‌بندی‌ها و نکات کلیدی که در تولید آن‌ها مورد توجه قرار گرفته است آشنا شویم.
لازم است دو نکته را در زمینه این استانداردهای مختلف در نظر داشته باشیم. نکته اول اینکه این استانداردها با همه تفاوت‌هایی که در نام‌گذاری و شیوه معرفی سطوح مختلف با یکدیگر دارند، در اصول خود و شیوه دسته‌بندی به هم خیلی شبیه هستند. نکته دوم اینکه با توجه به این موضوع که این استانداردها مهارت‌های ارتباطی را معیار تمایز سطوح از هم در نظر می‌گیرند، مستقل از زبان مورد یادگیری عمل می‌کنند. به بیان ساده‌تر می‌توان آن‌ها را در مورد هر زبانی به کار برد، چه این زبان انگلیسی باشد، چه آلمانی و چه اسپانیایی.
سطوح یادگیری زبان طبق استاندارد انجمن امریکایی آموزش زبان‌های خارجی یا ACTFL
همانطور که خواهیم دید، در این استاندارد برای هر کدام از سطح‌ها، حداقلی از مهارت معرفی شده است. فقط زبان‌آموزانی می‌توانند خود را در سطحی خاص بیابند که بتوانند تمامی مهارت‌های آن سطح را احراز کنند. این مهارت‌ها شامل هر چهار مهارت اصلی یعنی شنیدن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن می‌شوند.
در استاندارد انجمن امریکا، ما ۵ سطح اصلی برای توانایی زبانی داریم. این ۵ سطح به ترتیب، به اسامیِ مقدماتی،متوسط، پیشرفته، عالی، و ممتاز نام‌گذاری شده‌اند.
با توجه به اهمیت سه سطح اول یعنی مقدماتی و متوسط و پیشرفته، و همینطور تنوع فراوان زبان‌آموزان در این سطوح، این استاندارد برای هر کدام از آن‌ها ۳ زیرسطح نیز تعریف می‌کند و آن‌ها را دسته پایینی، دسته میانی و دسته بالایی این سطوح می‌نامد.
در ادامه می‌خواهیم تمامی این سطوح یادگیری زبان را بررسی کنیم و ببینیم که برای کسب هر کدام، داشتن چه مهارت‌هایی لازم است.
سطوح یادگیری زبان : سطح مقدماتی
همانطور که پیشتر گفتیم این سطح خود، به سه دسته جزئی‌تر تقسیم بندی می‌شود:
دسته پایین سطح مقدماتی
در این سطح زبان‌آموز می‌تواند با دیگران سلام و احوال‌پرسی‌های بسیار ساده را انجام دهد، خودش را معرفی کند و در زبانِ هدف اعداد را بشمارد.
در خواندن و شنیدن نیز، او ممکن است بتواند تعدادی از کلمات را تشخیص دهد؛ اما نمی‌تواند کاری بیش از این را انجام دهد.
دسته میانی سطح مقدماتی
هنگام نوشتن و صحبت کردن، زبان‌آموز فقط می‌تواند پاسخ‌های کوتاهی که عموما شامل چند کلمه هستند را ایراد کند. ضمن اینکه او نیاز دارد برای پاسخ به سؤالات کمی مکث و تامل کند و بعد، پاسخ مورد نظرش را انتخاب نماید.
هنگام خواندن و شنیدن نیز، او می‌تواند چند عبارت و جمله را از میان آنچه می‌خواند و می‌شنود تشخیص دهد.
دسته بالای سطح مقدماتی
زبان‌آموز می‌تواند سؤالات ساده‌ای را بپرسد و پاسخ دهد. این سؤال و جواب‌ها بیشتر حفظ شده هستند تا اینکه توسط او تولید شوند.
هنگام خواندن و نوشتن نیز، او می‌تواند کلمات و عبارت‌های کلیدی را درک کند.
سطوح یادگیری زبان : سطح متوسط
این سطح نیز مانند مورد پیشین دارای سه زیرسطح است:
دسته پایین سطح متوسط
در این سطح زبان‌آموز می‌تواند در یکسری از وضعیت‌های مشخص و محدود با دیگران تعامل کند و ارتباط برقرار نماید. او می‌تواند اطلاعات شخصی خود را برای دیگران بیان کند، غذا سفارش دهد و اطلاعاتِ هویتی و پایه‌ای خود را که بیانشان برای گذران امور زندگی ضروری است برای سایرین شرح دهد. البته پاسخ‌های او در این سطح با تردید و عدم اطمینان همراه‌اند.
هنگام صحبت کردن با دیگران و در جریان تعامل سوء تفاهم‌های بسیاری رخ می‌دهد.
دسته میانی سطح متوسط
زبان‌آموز از پسِ روابط مستقیم و بی‌حاشیه برمی‌آید. ولی بهترین عملکرد او زمانیست که شرایط موجود برایش از قبل قابل پیش‌بینی بوده است. او ممکن است در موضوعاتی که با آن‌ها آشنایی کمتری دارد دچار چالش شود.
در این سطح او می‌تواند کلمات و عبارات را با هم ترکیب کند و جمله‌های معنادار تولید کند. او صرفا متکی بر عبارات از پیش حفظ شده نیست.
دسته بالای سطح متوسط
زبان‌آموز می‌تواند در مورد امور روزمره و موضوعات رایج تعامل کند. او گاهی می‌تواند از پس فعالیت‌های پیشرفته زبانی نیز بربیاید.
سطوح یادگیری زبان : سطح پیشرفته
سه دسته موجود در این سطح از این قرارند:
دسته پایینی سطح پیشرفته
زبان‌آموز می‌تواند در موضوعاتی مانند درس و دانشگاه و کار و تفریحات تعامل کند.
او می‌تواند در تمامی زمان‌های دستوری صحبت کند. اما پاسخ‌های او معمولا به حجمِ یک پاراگراف محدود هستند.
زبان‌آموز تعدادی مشکل گرامری دارد اما معمولا می‌تواند (با کمی سختی) با افراد بومی زبان هدف صحبت کند.
دسته میانی سطح پیشرفته
در این سطح زبان‌آموز به راحتی و روانی با دیگران ارتبط برقرار می‌کند.
با اینکه حجم واژگانی که او استفاده می‌کند به لغات عمومی زبان محدود است ولی برای نیازهای او تعداد قابل ملاحظه‌ای به شمار می‌آیند.
دسته بالایی سطح پیشرفته
زبان‌آموز می‌تواند به راحتی و در هر زمانِ گرامری از زبان هدف با دیگران تعامل کند.
او غالبا می‌تواند به خوبی زبان‌آموزان سطحِ عالی بحث کند؛ اما موضوعاتی هستند که صحبت در موردشان از توانایی او خارج است.
در این سطح زبان‌آموز هنوز هم محدودیت‌های گرامری و واژگانی دارد اما عموما این مهارت را یافته است که این چالش‌ها را دور بزند.
سطوح یادگیری زبان : سطح عالی
در این سطح، زبان‌آموز می‌تواند با دقت بالایی با سایرین ارتباط برقرار کند. هر از گاهی ممکن است از وی خطاهایی سر بزند اما معانی کلی صحبت او برای دیگران واضح است.
او می‌تواند درباره بازه وسیعی از موضوعات صحبت کند و بنویسد.
سطوح یادگیری زبان : سطح ممتاز یا نخبه
در این سطح، مهارت‌های زبان‌آموز بسیار بالا است و این موضوع برای مخاطب او واضح است و خطاهایی که مرتکب می‌شوند بسیار نادرند.
او در صحبت کردن بسیار ماهر و فصیح عمل می‌کند و می‌تواند درباره مفاهم انتزاعی به راحتی هم صحبت کرده و هم بنویسد.
همچنین او می‌تواند در فضاهای رسمی و غیر رسمی به سادگی با دیگران تعامل کند.