ترجمه، راهی برای زبان آموزی
آیا عملیات ترجمه می‌تواند راهی برای یادگیری زبان باشد؟ آموختن یک زبان خارجی نیازمند زمان و تلاش است؛ صرف نظر از اینکه چه مقدار در زبان‌آموزی مستعد باشید یا اینکه زبان هدف شما تا چه حد به زبان مادریتان نزدیک باشد. بسیاری از زبان‌آموزان پذیرفته‌اند که یادگیری زبان پروسه‌ای طولانی مدت است. بسیاری نیز برای تاثیر بیشتر و به هدف غرق شدن در زبان هدف، زبان مادریشان را از این پروسه حذف می‌کنند. و کم هم پیش نمی‌آید که این افراد بهترین راه یادگیری را در خواندن و نوشتن بیابند و در کنار آن از آموزش‌های خصوصی از کانالِ Skype و یا سایر ابزارهای ارتباطی مشابه بهره بگیرند.
اما آیا روشی وجود دارد که شما بتوانید صحبت کردن و نوشتن در زبان خارجی را تنها در طول چند هفته به طور قابل ملاحظه‌ای رشد دهید؟ «تکنیکِ ترجمه» همین هدف را دنبال می‌کند و با اینکه چندان رایج نیست کاربردهای مفید خود را دارد. در ادامه با هم می‌بینیم که چطور ترجمه از زبان مادری شما به زبان هدفتان و برعکس به شما در یادگیری زبان کمک می‌کند.
ترجمه با هدفِ زبان‌آموزی
درک این موضوع که یادگیری بصری چگونه به زبان‌آموزی کمک می‌کند ساده است. اگر به یک شیء اشاره کنید و به زبان خارجی واژه مربوط به آن را تلفظ کنید، آموختنِ آن بسیار ساده خواهد بود. اما کارایی این روش نامحدود نیست؛ اینکه به دست خودمان اشاره کنیم و بگوییم hand تا بین معنا و معادل خارجی آن ارتباط برقرار کنیم کار پیچیده‌ای نیست اما درباره مفاهیم انتزاعی و نامرئی و غیرجسمی چه باید کرد؟ مفاهمی که نمی‌توان به آن‌ها اشاره کرد و یا نقاشی نمود.
برای یادگیری معادل کلماتی چون «عشق» یا «نفرت» یا «اندیشه» یا «توهم» و از این قبیل، شما می‌توانید از «ترجمه» کمک بگیرید. در حقیقت ما به دنبال راهی برای پیوند زدن واژه زبان مادریِ شما به لغتِ زبان هدف هستیم تا بتوانیم این واژه را بیاموزیم. آموزش این تکنیک و کاربرد آن برای کودکان کاری دشوار است. در حالیکه بزرگسالان نباید در گره زدن معنای یک واژه خارجی با مفاهیمِ انتزاعیِ ذهن خود، مانند عشق و نفرت و غرور و … مشکلی داشته باشند. ترجمه همیشه به عنوان عنصری غیرقابل تفکیک از آموختن زبان است.
یکی دیگر از فواید ترجمه این است که می‌تواند زبان هدف را برای زبان‌آموز موشکافی کند. معنای این جمله آن است که با بکارگیری ترجمه، زبان‌آموز می‌تواند به درون زبان هدف نگاهی بیاندازد و از نحوه عملکرد آن اطلاعات قابلِ هضمی دریافت کند. در این شرایط درک این موضوع که چگونه یک جمله ساخته می‌شود و اینکه تفاوت بین دو زبان در چه عناصری است بسیار ساده‌تر می‌شود.
بهترین راه استفاده از تکنیک ترجمه این است که ابتدا جمله مورد نظرتان در زبان هدف را بنویسید. سپس آن را کلمه به کلمه به زبان مادریتان ترجمه کنید. این عملیات به شما درک دقیقی از شباهت‌ها و تفاوت‌های دو زبان ارائه می‌کند و علاوه بر این در روندِ رشد دایره لغات شما نیز مؤثر است.
ترجمه «دو طرفه» به عنوانِ یک ابزارِ یادگیری زبان
بنابراین ترجمه می‌تواند به عنوان یک ابزار زبان‌آموزی مورد استفاده قرار بگیرد. این تکنیک به رشد مجموعه واژگان، بهبود توانایی نوشتن، درک عمیق‌تر از گرامر و خودِ زبان کمک شایانی می‌کند. بهترین راه استفاده از تکنیک ترجمه برای یادگیری زبان استفاده «دو طرفه» از آن است. این کار باعث می‌شود که بطور کامل یک زبان را بیاموزید و با هر تکرار آموخته‌هایتان را تقویت، تثبیت و تعمیق کنید.
ترجمه «دو طرفه» از دو گام ساده تشکیل شده است:
- گام اول ترجمه یک متن از زبانِ هدف به زبان مادری است. از این طریق، زبان‌آموز می‌تواند بطور کامل معنای محتوای متن را درک کند.
- گام دوم ترجمه همین متن از زبانِ مادری، به زبان هدف است. در این گام، زبان‌آموز می‌تواند اشتباهات خود را اصلاح نموده و تفاوت‌های ساختاری را مشاهده کند.
رشد ترجمه با تمرین روزانه
ضرب المثل شیرین پارسی را که «کار نیکو کردن از پر کردن است» را همه شنیده‌ایم. بهترین راه استفاده از تکنیک ترجمه در طول دوره زبان‌آموزی، کاربرد روزانه آن و تمرین مستمر است. تمرین این تکنیک بسیار ساده بوده و همه جا امکان‌پذیر است. یک زبان‌آموز می‌تواند در حالی که پیاده‌روی روزانه‌اش را انجام می‌دهد یا به محل کار می‌رود لغات زبان هدف را تکرار کند. یا اینکه جمله‌ها و داستان‌های کوتاه را تولید و ترجمه کند. تمرین روزانه ترجمه، باعثِ تقویت قدرتِ واژگان، تلفظ و گرامر می‌شود. کافیست لغات را با صدای بلند ادا کنید و این کار را چند بار تکرار نمایید.
درست است که یادگیری زبان فرآیندی زمان‌بر است ولی قطعا ارزش این سرمایه‌گذاری را دارد. آموختن زبان، گذشته از فواید فراوانی که برای تقویت حافظه، رشد شخصیت و رشد مهارتِ یادگیری شما دارد، در ایجاد فرصت‌های مختلف اجتماعی و شغلی هم بسیار تعیین کننده است. به همین دلیل، مهم است از تمامی ابزارهایی که در دسترسمان قرار دارد به بهترین شکل ممکن استفاده کنیم. در همین راستا، ترجمه، یکی از این ابزارهای بسیار مفید است و البته در کنار سایر تکنیک‌هاست که ارزش خود را بروز می‌دهد و نباید از آن بطور جدا و تنها استفاده نمود. تکنیک ترجمه، در ۵۰ سال اخیر و با تبلیغ مفهوم غوطه‌ور شدن در زبان یا immersion از محبوبیت کمتری در بین زبان‌آموزان برخوردار بودده است ولی به نظر می‌رسد دوباره در حال بازگشت و مطرح شدن است و مدرسین و دست‌اندرکاران امر آموزش زبان، ارزش این تکنیک را دوباره کشف کرده‌اند.
مانند بسیاری از تکنیک‌های دیگر، شما خودتان قرار است قاضی میزان مفید بودن این تکنیک باشید. از این تمرین در روند یادگیری خودتان بهره بگیرید و اثرات مثبت آن را خودتان مشاهده کنید.