به روزترین روش‌های زبانآموزی
در مقاله‌های گذشته درباره شیوه‌های سنتی یادگیری زبان با هم صحبت کردیم. اما آیا روش‌های به روزتری برای یادگیری زبان وجود دارند؟ قطعا پاسخ به این سؤال آری است. لیکن باید توجه داشت که نظر به محدود بودن کانال‌های ورودی حواس بشر، اکثر این روش‌ها یا ترکیبی از رویکردهای گذشته‌اند و یا درصدد هستند تا نواقص روش‌های گذشته را برطرف کنند.
یادگیری زبان با رویکرد ارتباطی یا The Communicative Approach
این روش جدید زبانآموزی، سعی دارد که جنبه لمسی-حسی و حرکت و جنب و جوش را نیز به دیدار و شنیدار بیافزاید. در روش‌های جدید عموما سعی می‌شود که به تمامی کانال‌های حسی و سبک‌های یادگیری توجه شود چرا که هدف از معرفی این روش‌ها توانایی پیاده‌سازیشان در کلاس درس است. در یک کلاس درس، زبان‌آموزان متعدد که سبک‌های مختلف دارند، تلاش می‌کنند که در کنار یکدیگر به آموختن زبان بپردازند. یکی از راه‌های پرداختن به این موضوع، ارائه روشی جامع است که به تمامی این سبک‌ها توجه کند. در رویکرد ارتباطی سعی می‌شود که تعداد کمی زبان‌آموز در کلاس حضور داشته باشند و مدرسین تلاش می‌کنند که زبان هدف را از طریق ارتباط و تعامل آموزش دهند. در این فضا «نفش‌آفرینی» و بازی کردنِ سناریوهای مختلف و شبیه‌سازی شرایط گوناگون و از قبل تمرین نشده، نقشی اساسی ایفا می‌کند. در این روش، تلاش بر این است که زبان‌آموزان بتوانند منظور خود را به بهترین شکلی که می‌توانند منتقل کنند و قرار نیست از همین آغاز گرامرِ بی نقصی داشته باشند.
زبان بدن و بازیگری نیز حائز اهمیت است. فرامین مدرسین نیز ترکیبی از ارتباطات شفاهی و خواندی و نوشتنی است تا به زبان‌آموزان در راستای رشد سریعشان کمک بیشتری کند.
البته این موضوع که این روش جدید زبانآموزی بیشتر در فضای کلاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد بدین معنا نیست که زبان‌آموزان مستقل نمی‌توانند از آن بهره‌مند شوند. اگر شما به هر دلیل نتوانستید در کلاسهای این روش جدید زبانآموزی شرکت کنید، می‌توانید خودتان به کمک دوستان علاقمند گروه تشکیل دهید. حتی می‌توانید از شبکه‌های اجتماعی برای این هدف بهره‌مند شوید و افراد دیگری که اهدافشان در زبانآموزی هم‌راستای شماست را جذب کنید. بعد از تشکیل گروه، می‌توانید در مورد «موضوعاتِ درس‌ها» با هم‌گروهی‌هایتان مشورت کنید و تصمیم بگیرید. همین «امکان انتخابِ موضوع» از نکاتِ جالب و ارزشمند در مورد رویکردِ ارتباطی است؛ در این روش جدید زبانآموزی، دروس در راستای علایق و سلایق زبان‌آموزان تنظیم می‌شوند و صیقل می‌خورند. اگر شما یک پزشک علاقمند به یادگیری زبان انگلیسی هستید، شاید دانستن حجم فراوانی از واژگان با موضوع کامپیوتر برایتان جالب نباشد! زبان‌آموزان وقتی که ببینند آنچه می‌آموزند در زندگی روزمره و یا حرفه‌ای‌شان قابل استفاده است با انگیزه بیشتری به یادگیری می‌پردازند. به عنوان یک گروهِ چند نفره، شما همیشه می‌توانید موضوعاتی که برای اکثریت، موضوعیت و سود دارند را بیابید و محور جلسه قرار دهید.
یادگیری گروهی، فرصت‌ها و تهدیدها؟
شکی نیست که وقتی فعالیتی بصورت دسته‌جمعی انجام شود فوایدی نصیب اعضا می‌شود که از حاصلِ جمعِ فعالیت تک تکِ آن‌ها بیشتر است؛ مخصوصا وقتی که اکثر اعضای گروه از انگیزه فراوان برخوردار بوده و برای خود اهداف دقیقی تعیین کرده باشند. در رویکردِ ارتباطی نیز این پدیده برقرار است. البته باید توجه داشت که فعالیت جمعی، مانند یک سکّه، دارای دو روی است. درست است که همرامی با یک تیمِ با انگیزه فعالیتی بسیار جالب و جذاب است لیکن در زمینه یادگیریِ زبان ممکن است این چالشِ «کوری عصاکش کور دگر» پیش بیاید. به همین خاطر، ایدهآل آن است فردی native را از زبان هدفتان، به تیم اضافه کنید. مشکل اینجاست که حتی اگر چنین فردی در دسترس باشد، دلیلی جز عشقِ به تدریس، یا صمیمیتِ فراوان برای همکاری وی با گروه وجود ندارد.
بهترین گزینه به عنوان جایگزینِ فردِ بومی، این است که بتوانید زبانآموزی که سطح زبانی بسیار بالایی دارد را به گروه بیافزایید. در این حالت، این فرد این فرصت را دارد که با تمرین مستمر سطح زبانی‌اش را رشد دهد و سایرین هم از همراهی یک زبان‌آموز سطح بالا، در نقشِ مدرس، بهره ببرند.
در هر صورت هدف اصلی این است که افراد دور یکدیگر جمع شوند و در مورد موضوعات مورد اشتراکشان به زبان هدف صحبت کنند. در این روش جدید زبانآموزی هم می‌توان از رسانه‌های صوتی و تصویری بهره برد و هم اینکه افراد با نفش‌آفرینی می‌توانند سبکِ لمسی-حسی خود را تقویت کنند.
غوطه‌ور شدن در زبان هدف، به روزترین و قدیمی‌ترین شیوه آموزشی!
پیش از تولد رشته آموزش زبان به عنوان یک علم، مهارت یادگیری زبان به عنوان فعالیتی که نیازمند سفر و حضور فیزیکی در میان بومیان زبان است مطرح می‌شد. مخصوصا در فضایی چون قاره اروپا که کشورها فاصله مکانی بسیار کمی با یکدیگر دارند و در خلاء کانال‌ها ارتباطی مجازی، انسانها به سفرهای فراوان مبادرت می‌ورزیدند و همین امر موجب شده بود که زبان‌های متعددی را بیاموزند.
در عصر جدید که وسایل ارتباط جمعی و فضای مجازی در دسترس همه قرار دارند می‌توان فضایی همچون سفر را شبیه‌سازی کرد. مهمترین نتیجه سفر، قرار گرفتن در فضایی است که مردم فقط به زبان هدف سخن می‌گویند و زبان‌آموز ناگزیر از برقراری ارتباط با دیگران و به زبان هدف است. به بیان دیگر، غوطه‌ور شدن در زبان هدف، نه تنها قدیمی‌ترین رویکرد، بلکه روشِ جدید زبانآموزی نیز می‌باشد؛ ابزار تغییر کرده‌اند ولی رویکرد، یکسان و بسیار کارآمد است. در نظر داشته باشید که غوطه‌ور شدن در زبان هدف یا همان immersion نه فقط یک تکنیک و راهکار بلکه یک رویکرد و روش است و کلیات و جزئیات مربوط به خود را دارد که در مقالات دیگر به آن خواهیم پرداخت.