آیا تاکنون آرزو داشته‌اید که زبان‌آموز فوق‌العاده‌ای باشید؟
یکی از فعالیت‌های مورد علاقه بنده و همکارانم مطالعه و مدلسازی زبان‌آموز فوق‌العاده ایرانی و بین‌المللی است. خیلی ساده است که در نگاه اول مهارت خارق‌العاده این زبان‌آموزان را به حساب استعدادشان بگذاریم و بگوییم، «بالاخره هر کسی در یک زمینه‌ای استعداد بیشتری دارد!»
اما حقیقت این است که نتایج استثنایی زبان‌آموزان خوب، رابطه مستقیم دارد با استراتژی‌ها و رویکردهایی که در مسیر یادگیری زبان از آن‌ها استفاده می‌کنند. افرادی که می‌توانند به ۶ زبان رایج دنیا به راحتی و روانی صحبت کنند، از ژن‌های طلایی بهره نمی‌برند بلکه فعالیت‌های طلایی انجام می‌دهند. امیدوارم این جمله شما را تعجب زده نکند که، «همه می‌توانند زبان‌آموزان خوبی باشند.»
شاید عده‌ای به نشانه اعتراض بگویند که آیا می‌خواهیم حقیقتِ وجود استعداد برتر در برخی را انکار کنیم؟ پاسخ این است که خیر؛ ممکن است عده‌ای راه ساده‌تری برای یادگیری زبان در پیش داشته باشند اما ادعای ما این است که همه انسان‌ها «توانند» زبان‌آموزان خیلی خوبی باشند. مهمترین دلیل این ادعا هم این اینست که همه ما، زبان‌آموزان خوبی متولد می‌شویم و اگر در این امر مستعد نبودیم نمی‌توانستیم زبان مادریمان را یاد بگیریم.
حال بیایید با هم سه راه را بررسی کنیم که به ما اجازه می‌دهند بیش از پیش، زبان‌آموزان موفقی باشیم.
راه اول: نقشه راه خود را ترسیم کنید.
راه افتادن در هر مسیری نیازمند داشتن برنامه حرکت است و طی طریق در هر مسیری بدون داشتن نقشه راه، مقدمه‌ای برای سردرگمی و نرسیدن خواهد بود. زبان‌آموزان حرفه‌ای در آغاز حرکت، مسیرِ خود تا جایی که ممکن است به دقت تعیین می‌کنند و بعد از آن به راه میافتند. می‌پرسید چگونه؟
برای موفقیت روزانه و هفتگیِ خود، اهداف کوتاه مدت بچینید.
فرض کنیم که شما زبان‌آموزی در سطح مقدماتی هستید. چیدن اهداف کوتاه مدت برای شما می‌تواند چیزی مثل این موارد باشد:
- در پایان این هفته، من هر روز یک درس از دوره مورد نظرم را مطالعه و بررسی کرده و تمرین‌های مربوط به آن‌را تکمیل نموده‌ام.
- هر روز ۱۰ کلمه می‌آموزم.
- هر روز یک قسمت از سریالی تلویزیونی به زبان اصلی را مشاهده می‌کنم.
برای اینکه در مسیر یادگیری باقی بمانید، برای خودتان اهداف بلند مدت طراحی کنید.
اهداف بلند مدت، اهدافی هستند که می‌خواهید آن‌ها در مدت سه ماه، شش ماه یا یکسال فتح کنید. در زبان‌آموزی اهداف بلندمدت‌تر از این زمان‌ها کمی از کنترل خارج می‌شوند.
در مقایسه با اهداف کوتاه مدت که برنامه روزانه و هفتگی شما را تشکیل می‌دهند، اهداف بلند مدت، شما را روی اهداف کلی و نهاییتان متمرکز نگه می‌دارند. از مشکلاتی که زیاد گریبان زبان‌آموزان را می‌گیرد این است که درگیری با اهداف کوتاه مدت، ممکن است اهداف کلی و علت اصلی زبان‌آموزی را محو کرده و از دیدشان خارج کند.
برای رهایی از این آسیبِ احتمالی، اهداف بلندمدت خود را بطور شفاف بنویسید و جایی که در معرض دیدتان باشد قرار دهید. اهداف بلند می‌تواند چیزی مثل به پایان رساندن یک دوره (مثل یک کتاب و یا کلاس آموزشی و یا یک دوره آموزشِ مجازی) باشد. و یا می‌تواند تواناییِ مکالمه با یک فردِ native و خواندن تمامی یک رمان بدون کمک (و یا با کمک گرفتن از) دیکشنری باشد.
راه دوم: تا می‌توانید منابع و رسانه‌های صوتی تصویری به زبان اصلی را جمع‌آوری کنید.
محتوای زبان اصلی، سره را از ناسره جدا می‌کند و زبان‌آموزان واقعی را از زبان‌آموزان تفننی و دمدمی تمایز می‌بخشد. وقتی شما خودتان را در محتوای اصلی، اعم از انیمیشن، فیلم، سریال، خبر، پادکست، کتاب‌های صوتی و غیره، غرق می‌کنید و در آن‌ها غوطه‌ور می‌وید، عملیات زبان‌آموزی بیش از همیشه طبیعی به نظر می‌رسد. ضمن اینکه هیجان‌انگیزتر و مفرح‌تر نیز هست و شما زبان‌ِ مادری خود را نیز اینگونه آموخته‌اید. بله! درست است که سرعت مکالمه‌ها و صحبت‌کردن افراد بالاست و کلمات زیادی بیان می‌شوند که شما با آن‌ها آشنایی ندارید؛ لیکن شیرجه زدن به آب‌های عمیقِ زبان اصلی باعث می‌شود شما از همین الان به سرعتِ سطحِ native، کلمات این سطح، و همینطور طنز روزانه این محاوره‌ها عادت کنید.
اما قرار است سراغ چه محتواهایی بروید؟ اجازه بدهید زایقه شما و علاقه‌تان شما را به سمت محتوا هدایت کند. آیا به فیلم‌های کمدی یا اکشن علاقه‌مندید؟ آیا به رُمان‌های جنایی تمایل دارید؟ آیا دوست دارید شرح ایده‌های روزانه افراد را بصورتِ چهره به چهره در شبکه‌هایِ اجتماعیِ آپلودِ ویدیو تماشا کنید؟ در این سطح اجازه بدهید که علایق شما دستتان را بگیرند و به سمت محتوا هدایت کنند.
راه سوم: اشتیاق خود به زبان هدف را پرورش دهید.
پیشتر در این رابطه با هم صحبت کرده‌ایم که هیچگاه نمی‌توانیم فاکتورِ «انگیزه» را دست کم بگیریم. در کنار تفریح و داشتن هیجان در زبان‌آموزی لازم است که گره‌های عاطفی نیز با زبان هدفتان ایجاد کنید.
یادگرفتن زبانی که نسبت به آن عواطف مثبت دارید بسیار ساده‌تر است؛ اما اگر از روی نیاز هم به یادگیری زبان می‌پردازید همچنان می‌توانید در خودتان احساس اشتیاق را پرورش دهید.
ایجاد کردنِ ارتباط با افراد و فرهنگ زبان هدف
تمامی انسان‌ها صرفا به همین دلیل که انسان هستند پدیده‌هایی جالب و هیجان‌انگیز هستند. آگاهی از آداب و رسومات مردمانی که برای ما تا دیروز غریبه بوده‌اند یا اطلاعاتی کلی از آن‌ها داشته‌ایم می‌تواند فرایندی کنجکاو کننده و اشتیاق‌آفرین باشد.
با وجود اینترنت و دسترسی سریع به اطلاعات و افراد، شما می‌توانید با افرادِ native و از طریق شبکه‌های مختلف اجتماعی و یا شبکه‌های مختص یادگیری زبان ارتباط برقرار کنید. وبسایت‌هایی چون Youtube فرصت خوبی را برای آگاهی از فرهنگِ جوامع با حفظ نگاهی فردی در اختیار قرار می‌دهند. همچنین وبسایت‌هایی تخصصی جهت برقراری ارتباط بین زبان‌آموزان از اقصا نقاط جهان وجود دارند مانند iTalki.com که می‌توانند درب‌های تعامل بین زبان‌آموزان مختلف را بگشایند و با ایجاد اشتیاق و کنجکاوی بین زبان‌آموزان مختلف، تعاملِ بین افرادِ علاقمند را تسهیل کرده و روند یادگیری زبان را سرعت ببخشند.
در این مقاله با یکدیگر سه راه ساده برای تبدیل شما به یک زبان‌آموز فوق عادی را بررسی کردیم. یادگیری زبان یک امر ژنتیکی نیست و متخصصان علم ژنتیک، بعد از کشف تمامی ژن‌های انسان، چیزی به عنوانِ ژن زبان‌آموزی نیافته‌اند. زبان‌آموزان استثنایی آموخته‌اند که چه روش‌هایی برای یادگیری، بهتر از سایرین عمل می‌کنند و آن‌ها را تکرار کرده‌آند.